هر روز اسامی جدیدی از مخدرها بخصوص انواع صنعتی آن به گوش می‌رسد. اسامی که به اعلام پلیس مبارزه با مواد مخدر و ستاد مبارزه با مواد مخدر همان مخدرهای قبلی هستند که نامی جدید برای جلب مشتری به آنها داده شده است.

در این میان اما اسم ماده‌ای جدید چند ماهی است که میان بچه پولدارها و نوجوانان شمال شهر به عنوان مخدر دهان به دهان می‌شود و بیشتر نوجوانان 15 تا 18 سال به دنبال آن می‌روند.

نام این ماده «کتامین» است که مصرف پزشکی و دامپزشکی دارد. کتامین یک داروی بیمارستانی محسوب می‌شود که دسترسی به آن محدود است و سوءمصرف کتامین تنها در افرادی دیده می‌شد که دسترسی به این ماده داشتند.

اما کتامین حیوانی که برای بیهوشی حیوانات و در دامپزشکی مصرف دارد، به صورت آزاد در بازار و داروخانه‌های حیوانی به فروش می‌رسد.

مصرف این ماده به مانند مصرف کوکائین است و بعد از مدتی با عوارضی مشابه، مخاط بینی و دندان‌ها را دچار مشکل می‌کند.

در این ارتباط، علی عربعلی، درمانگر اعتیاد و عضو تیمی از درمانگران که بر روی کتامین تحقیق کرده است به فارس گفت:

گزارش‌هایی از مصرف محدود در 3 سال گذشته به گوش می‌رسید اما اولین مورد که خودم با آن مواجه شدم، 6 ماه پیش بود که به عنوان مشورت، از من در مورد عوارض کتامین پرسیده شد.

وی افزود: بعد از آن دختر 15 ساله دبیرستانی که از وضعیت مالی مناسبی خانواده‌اش برخوردار بود، به عنوان بیمار نزد من آمد.

این اولین مورد از بیمارانی بود که برای ترک کتامین نزد من آمده بود. علت مراجعه این دختر نوجوان اثرات مخرب کتامین بر روی دندان‌هایش بود، بطوریکه اکثر دندان‌ها بعد از چند بار مصرف پوسیده و تقریبا از بین رفته بودند.

عربعلی گفت: این دختر 2 سال کتامین مصرف کرده و تقریبا دندان‌هایش از بین رفته بود و به همین علت به دنبال ترک بود.

این درمانگر اعتیاد ادامه داد: اثرات کوتاه مدت کتامین افزایش ضربان قلب، ابتلا به فشار خون، خواب آلودگی، اثرات غیرقابل بازگشت در مغز، اختلال درک و 2 بینی است که در نهایت به توهم می‌انجامد.

عربعلی در مورد اثرات مخرب این مخدر جدید گفت: تخریب دندان و مخاط بینی به علت نوع مصرف که مشابه کوکائین است از اثرات مخرب محسوب می‌شود و از آنجاییکه هنوز مدت زیادی از رواج مصرف این ماده نمی‌گذرد، تحقیقات زیادی نه در ایران و نه در خارج در مورد آن انجام نشده است.

به گفته وی، مشاهدات درمانگران اعتیاد نشان می‌دهد که بیشتر مصرف کنندگان کتامین، دختران نوجوان، پسران نوجوان و کسانی‌هستند که وضعیت مالی مناسبی دارند چرا که قیمت این ماده در بازار زیاد است.

این درمانگر اعتیاد یادآور شد: معمولا با حدود 5 بار مصرف، اعتیاد به کتامین شکل می‌گیرد و از آنجاییکه اعتیاد آن به مانند شیشه بیشتر روانی است تا بدنی، پروسه ترک پیچیده و دشواری دارد.

وی ضمن هشدار به والدین در مورد مصرف این ماده گفت: بیشتر مصرف کنندگان دبیرستانی‌ها هستند و در پارتی‌های شبانه نیز گزارشات مصرف کتامین رسیده است.

کتامین چیست؟

کتامین یک ماده مخدر و از داروهای آنتاگونیست  گیرنده ای NMDA است و ابتدا به عنوان یک ماده بیهوشی در حیوانات  و بعد در انسان استفاده شد و امروزه به عنوان داروی برای درمان افسردگی بکار می‌رود.

کتامین داروی تضعیف کنندهٔ سلسله اعصاب مرکزی و هوشبری است. این دارو در سال 1963 به عنوان جایگزینی برای فن‌سیکلیدین و برای مصرف در دامپزشکی تولید شد. در مقایسه با برخی دیگر از داروهای هوش‌بری، کتامین کم‌خطرتر است چون تنفس و گردش خون را متوقف نمی‌کند و عق زدن غیر ارادی (gag reflex) را از کار نمی‌اندازد.

کتامین در انسان آثار توهم‌زا ایجاد می‌کند و به این علت در پزشکی استفاده‌ٔ کمی دارد، اما همچنان در دامپزشکی برای هوشبری رایج است.

آثار و عوارض جانبی

آثار کوتاه‌مدت کتامین شامل توهم، احساس انفکاک از خود و دنیای اطراف، تغییر درک از وضعیت فیزیکی بدن، خوددگربینی، روان‌آشفتگی (دلیریوم)، احساس غوطه‌ورشدن، احساس غیرواقعی بودن دنیای اطراف (derealization)، دیدن رویاهای واضح و خطاهای ادراک و بینائی است.

در دوزهای بالا و قبل از بیهوشی کامل، کتامین حس انفکاک شدید از دنیای اطراف ایجاد می‌کند که به کاف-چاله (K-hole) معروف است.

تا سال‌ها دانشمندان عوارض جانبی درازمدتی برای کتامین سراغ نداشتند، اما تحقیقات علمی جدید در اوائل دههٔ 2010 میلادی رابطه‌ای میان مصرف کتامین و نارسایی‌های شدید کلیه و مثانه گزارش کرده‌اند.